Met de titel staat de Zwinstreek in het rijtje van de eerste 4 Nationale Parken en 5 Landschapsparken in Vlaanderen. De Zwinstreek-partners, die in mei en als basis voor deze erkenning hun toekomstplannen indienden, zijn erg verheugd. De Zwinstreek is van nature een erg dynamisch gebied en het enige kust- en poldergebied. De financiële steun die volgt, is een welgekomen impuls voor een gebied met unieke troeven en een rijke traditie van grensoverschrijdende samenwerking.
Als gemeente Sint-Laureins dienden we samen met Maldegem, Sluis, Damme, Knokke-Heist en de provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Zeeland op 31 mei 2023 de kandidatuur voor de Zwinstreek in voor een erkenning door de Vlaamse overheid als Landschapspark. Daarvoor is een landschapsbiografie van de Zwinstreek opgemaakt, het masterplan Landschapspark Zwinstreek (2024 – 2047) en het Operationeel Plan 2024-2029.
Erkenning voor kwaliteiten
De titel is een erkenning van de unieke kwaliteiten van het gebied. De Zwinstreek onderscheidt zich van de andere parken door haar ligging aan de kust en grensoverschrijdend gebied. Heel veel landschappelijke structuren verwijzen naar een rijke geschiedenis in relatie tot de zee. De historische Zwinbedding bood in de late middeleeuwen niet alleen een toegang tot de zee en tot handelsrelaties in heel Europa. De Zwingeulen structureren het landschap dat door inpoldering gewonnen werd op zee. In tijden van klimaatverandering denken we dat een dergelijk landschap met een uiterst maakbaar watersysteem ook een troef is voor de toekomst.
De erkenning zorgt ervoor dat we samen aan de slag kunnen om het gebied nog aantrekkelijker te maken voor de eigen inwoners en voor de vele bezoekers uit het binnen- en buitenland. Verder brengt het ook een structurele financiële stroom naar de streek, om verschillende projecten en initiatieven vorm te geven, in uitvoering van het masterplan. Het gaat hierbij om projecten die de zoetwaterbevoorrading voor mens, landbouw en natuur verzekeren, het mee zichtbaar maken van de erfgoedsites zoals de Staats-Spaanse linies, het ondersteunen van innovatieve en streekeigen landbouw en de ontwikkeling van een netwerk van 4 grote onthaalpoorten voor het landschapspark.
Het parkbureau
Naast de concretisering van een eerste pakket van projecten en het bijeen brengen van financiering, zal ook werk gemaakt worden van een samenwerkingsverband: het zogenaamde parkbureau. In het geval van de Zwinstreek wordt dat een grensoverschrijdende samenwerkingsstructuur, met een algemene vergadering en een bestuursorgaan. Naast de gemeenten en de provincies, de huidige gebiedscoalities en de initiatiefnemers, zullen ook andere overheden en streekorganisaties actief in landbouw, natuur, waterbeheer, recreatie en erfgoed met een vertegenwoordiging kunnen participeren.
De partners willen zo de jarenlange traditie van (projectmatig) samenwerken in de streek, structureel verankeren voor de toekomst. Aan de erkenning als landschapspark is een jaarlijkse financiering van ruim 600.000 euro gekoppeld.
Het Zwinstreek-netwerk wordt momenteel gevormd door de steden en gemeenten Brugge, Damme, Knokke-Heist, Maldegem, Sint-Laureins, Sluis en de Provincies Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland. De kandidatuur tot erkenning als Landschapspark wordt gesubsidieerd in het kader van de projectoproep Landschapsparken, in opdracht van de Vlaamse Overheid. Meer info via www.west-vlaanderen.be/landschapspark-zwinstreek
